İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı Ne Kadar?

İşçinin kıdem tazminatı hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu ve 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca düzenlenmiştir. Kıdem tazminatının miktarı, işçinin çalışma süresine ve aldığı brüt ücretine bağlıdır. İşçinin kıdem tazminatını hesaplamada dikkate alınacak ana unsurlar şunlardır:

1. Kıdem Tazminatı Hesaplama:

Kıdem Tazminatı Miktarı: İşçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir.

Çalışma Süresi: İşçinin çalıştığı süre en az 1 yıl olmalıdır. 1 yıldan az sürelerle çalışılan dönemler kıdem tazminatına hak kazandırmaz.

Kıst Dönem: 1 yıldan fazla süreler için (örneğin, 2 yıl 5 ay gibi) kıst dönem de hesaplamaya dahil edilir ve oranlanır.

2. Kıdem Tazminatı Üst Sınırı (Tavanı):

Kıdem tazminatının her yıl belirlenen bir üst sınırı (tavanı) vardır. Bu tavan miktarı devlet tarafından belirlenir ve her yıl 6 ayda bir güncellenir. 2024 yılı için kıdem tazminatı tavanı yaklaşık olarak 23.486,83 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar, işçinin yıllık kıdem tazminatı tutarının en üst sınırını ifade eder. Eğer işçinin aldığı brüt ücret bu tavanın üzerindeyse, kıdem tazminatı bu tavan üzerinden hesaplanır.

3. Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü:

Kıdem tazminatı miktarı aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:

Eğer kıst çalışma süreleri varsa bu süre, brüt ücretin 30 güne bölünmesiyle hesaplanır ve eklenir.

4. Kıdem Tazminatına Dahil Edilen Ücret ve Yan Haklar:

Kıdem tazminatının hesaplanmasında işçinin aldığı brüt ücret ve bazı yan haklar dikkate alınır. Bunlar şunlardır:

Brüt maaş,

Yemek, yol ve giyim yardımları (parasal değeri varsa),

İkramiye, prim ve sürekli ödenen sosyal yardımlar.

5. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları:

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aşağıdaki şartlardan birini taşıması gerekir:

İşçinin, işveren tarafından haksız şekilde işten çıkarılması (geçerli bir sebep olmaksızın),

İşçinin haklı bir sebeple iş akdini feshetmesi (örneğin, maaşın ödenmemesi, sağlık veya ahlak kurallarına aykırı davranışlar gibi),

İşçinin emekli olması veya askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılması,

Kadın işçinin evlilik nedeniyle (evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması),

İşçinin vefat etmesi (bu durumda kıdem tazminatı mirasçılarına ödenir).

6. Kıdem Tazminatında Dikkat Edilecek Hususlar:

Kıdem Tazminatı Vergilendirilmesi: Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesilir, gelir vergisi kesilmez.

İşçinin İstifa Durumu: İşçi kendi isteği ile işten ayrılırsa (haklı bir sebebi yoksa) kıdem tazminatına hak kazanamaz.

Bu bilgiler ışığında, işçinin kıdem tazminatı hesaplanırken çalışılan süre ve brüt ücret esas alınır. Her yılın sonunda veya belirli tarihlerde güncellenen kıdem tazminatı tavanı, işçilerin tazminat alacaklarını etkileyen önemli bir unsurdur.